El-Bâsıît isminin ıstılahi anlamı; Rızıkları tüm mahlûkatına bol bol vererek yayan cömert, rahmet elini uzatan, insanlara ilmi ve bedeni güç veren, yeryüzünü serip döşeyen, bulutları dilediği yere sevk edendir. El-Bâsıît; Kullarının işini kolaylaştıran, her ihtiyaçlarını karşılamaya yeterli ve kâfi olan demektir. El-Bâsıît; Emir, mülk, kudret, her şey elinde olan zat demektir.

EL-BÂSİIT: Yaymak, döşemek, elini uzatmak, açmak, çok cömertlik etmek, sevindirmek, izah etmek, inceltmek, özür beyan etmek, rızkı çoğaltmak, genişletmek, kılıcı çekmek, basit olmak anlamlarındaki “b-s-t” kökünden türeyen “bâsiıt” yayan, cömert, elini uzatan, bol rızık veren demektir.

El-Bâsiıt ism-i şerif’i, “besata-yebsutu” fiilinin ism-i fâilidir.

El-Bâsıît isminin ıstılahi anlamı; Rızıkları tüm mahlûkatına bol bol vererek yayan cömert, rahmet elini uzatan, insanlara ilmi ve bedeni güç veren, yeryüzünü serip döşeyen, bulutları dilediği yere sevk edendir.

El-Bâsıît; Kullarının işini kolaylaştıran, her ihtiyaçlarını karşılamaya yeterli ve kâfi olan demektir.

El-Bâsıît; Emir, mülk, kudret, her şey elinde olan zat demektir.

El-Bâsıît; Nimeti nihayetsiz olup, kullarına geniş imkânlar sağlayan, iç huzuru veren ve ruhları bedenlerde yayan demektir.

El-Bâsiıt ism-i şerif’inin Kur’an-ı Kerim’deki anlamları:

a) Rabbimiz yeryüzünü serip döşemiştir:

وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ بِسَاطًا﴿﴾لِتَسْلُكُوا مِنْهَا سُبُلًا فِجَاجًا

Meali: “Allah onda geniş yollar edinip, dolaşabilesiniz diye yeryüzünü sizin için bir sergi yapmıştır.” (Nûh, 71/19-20)

Bu ayette geçen “bisât” kelimesi “yayılarak genişletilmiş yeryüzü” demektir. (Esmâü’l-Hüsnâ, Prof. Dr. Ramazan ALTINTAŞ, s111)

b) Allah dilediği kullarını beden, ilim ve fazilet yönünden güçlendirir:

وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ

Meâli: “Peygamberleri onlara: Allah size Tâlût’u hükümdar olarak gönderdi, dedi. Biz hükümdarlığa ondan daha lâyık iken ve ona da servet bakımından bir genişlik verilmemişken, onun üzerimize hükümdarlığı nasıl olur? dediler. Peygamber: Allah onu sizin için seçti, kendisini ilimde ve bedende daha güçlü kıldı, dedi. Allah mülkünü dilediğine verir ve Allah (zât ve sıfatlarında) sınırsızdır, her şeyi bilir.” (Bakara, 2/247)

c) Allah dilediği kullarına rızkı bol bol verip yayar:

مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ

Meali: “Darlık veren de bolluk veren de Allah’tır. Sonunda O’na döndürüleceksiniz.” (Bakara, 2/245)

El-Halîmî (ra) el-Bâsiıt ismi hakkında der ki: “Yayan, genişleten, anlamındadır. O, kulları arasında lütuf ve ihsanını yayar. Dilediği kimselere bol rızık verir, onu ferahlık ve genişliğe kavuşturur. Ona ihtiyacından daha fazlasını vererek başka kullarından üstün tutar, ona karşı son derece cömert davranır.” (Esmaü’l-Hüsna, Heyet, s.44)

Enes (ra)’den rivayetle: “Rasûlullâh (sav)’in zamanında fiyatlar yükseldi. Bunun üzerine Ashab-ı Kiram: Ey Allah’ın Rasûlü! Fiyatlara bir sınır koy, fiyatlar çok yükseldi, dediler. Nebî (sav):

إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمُسَعِّرُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّزَّاقُ وَإِنِّي لَاَرْجُو أَنْ أَلْقَى رَبِّي وَلَيْسَ أَحَدٌ مِنْكُمْ يَطْلُبُنِي بِمَظْلِمَةٍ فِي دَمٍ وَلاَ مَالٍ

Manası: “Fiyatları ayarlayan Allah’tır, genişletip çok çok veren Allah’tır. Rızık veren Allah’tır. Daraltıp, kıtlık getiren Allah’tır, Ben Allah’a, yanımda kimsenin mal ve kan hakkı olmadığı halde ulaşmayı umarım” (Ebû Dâvûd, “Büyû”, 49 (2200) / Tirmizî, “Büyû”, 73 (1314) ) buyurdu.