Sayı : 495   **
Ribat Dergisi Aralık 2016

İslam Aleminden

Ahmet Varol

Hayat Veren Nil

  • 06 Mayıs 2021
  • 906 Görüntülenme
  • 461. Sayı / 2021 Mayıs



Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında Nil sularının paylaşılması ve Etiyopya’nın inşa ettiği Hedasi Barajı’nın doldurulması konusunda bir ittifak sağlanması için 3-4 Nisan 2021 tarihlerinde Afrika Birliği’nin gözetiminde Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin başkenti Kinşasa’da bir üçlü toplantı yapılması kararlaştırılmıştı. Belirlenen tarihlerde söz konusu üç ülkenin temsilcileri bir araya geldi ve yapılan pazarlıklarda neticeye varılamaması üzerine görüşmelere üçüncü gün yani 5 Nisan’da da devam edildi. Ama üç gün süren görüşmelerde bir anlaşmaya varılamadı.

 

 

 

Nil, ismi zikredilmese de Kur'an-ı Kerim'de sözü edilen bir ırmaktır. Hz. Musa'ya şöyle dendiği bildiriliyor: "Hani annene vahyolunanı vahyetmiştik: Onu sandığa koyup suya bırak, su onu sahile bıraksın. Benim de düşmanım onun da düşmanı olan kişi (Firavun) onu alacaktır. Gözümün önünde yetiştirilmen için tarafımdan sana bir sevgi bıraktım." (Taha, 20/38-39) Bir başka yerde de şöyle buyurulur: "Musa'nın annesine: Onu emzir. Başına bir şey gelmesinden korkacak olursan onu denize bırak. Korkma ve üzülme. Çünkü biz onu sana geri döndüreceğiz ve onu peygamberlerden yapacağız, diye vahyettik." (Kasas, 28/7)

Bu ayetlerin mealinde su veya deniz olarak tercüme edilen ibarenin aslı Kur'an'da "yemm" olarak geçmektedir. Bu kelime ise Arapçada hem deniz hem de büyük ırmak için kullanılan bir kelimedir. O yüzden, tefsirlerde de belirtildiği üzere bu kelimeyle bu ayetlerde kastedilen Nil Irmağı'dır.

Nil aynı zamanda 6700 km'ye yakın uzunluğuyla dünyanın en uzun ırmağı ve Doğu Afrika'nın önemli bir bölümüne hayat veren su kaynağıdır. Duru ve temiz bir suyu olan bu ırmak geniş bir havzaya sahiptir ve bu havzada yaşayanların tümü açısından önemli bir hayat kaynağı sayılır.

Tabii bu ırmak Mısır açısından da büyük önem taşır. Çünkü bu ülkenin en verimli tarım arazileri bu ırmağın havzasındadır ve başta pirinç olmak üzere Mısır halkını besleyen birçok tarım ürünü bu havzada yetişir. Ayrıca başta başkent Kahire olmak üzere birçok şehir ve kasabanın şebeke suyu da bu ırmağın suyu arıtılarak verilmekte ve oralarda oturan insanların büyük çoğunluğu bu suyu içmektedir.

Büyük Nil Irmağı, iki büyük kaynağın birleşmesiyle oluşur. Biri Uganda, Kenya ve Tanzanya arasında yer alan Viktorya Gölü'nden taşan suların oluşturduğu Beyaz Nil'dir. Bu göle farklı ırmaklar aktığı gibi aynı zamanda gölün dibinden de su çıkmakta ve bu sulardan da Beyaz Nil oluşmaktadır. Diğeri ise Etiyopya topraklarından çıkan Mavi Nil'dir. Bu ikisi Sudan'ın başkenti Hartum'un kenarında birleşmekte ve tek bir ırmak halinde Mısır topraklarına doğru ilerleyerek Akdeniz'e akmaktadır. Bazı araştırmacılar; "Eğer Mavi Nil, Beyaz Nil'e karışmasaydı sadece Beyaz Nil'in suları kuvvetli ihtimalle Mısır topraklarına ulaşmayıp çölde kaybolurdu" diyerek bu iki ırmağın birleşmesinin Mısır'ın temel su kaynağının oluşması açısından önemine dikkat çekiyorlar.

Nil’in yılda taşıdığı su miktarı 90 milyar metreküp civarındadır. Bunun %85’lik kısmını Etiyopya topraklarından çıkan Mavi Nil’in taşıdığı sular oluşturmaktadır. Beyaz Nil’in getirdiği su miktarı ise %15’lik kısmını oluşturuyor.

1902 ve 1929’da İngilizlerin gözetiminde, Nil sularının Sudan ile Mısır arasında paylaşımı konusunda bazı esaslar belirlendi. 1959’da ise Mısır’da Cemal Abdünnasır cuntasının Sudan’da da yine Abdünnasır’a yakınlığıyla bilinen İbrahim Abbud cuntasının hüküm sürdüğü sırada bir anlaşma imzalanmış ve Nil sularının 18.5 milyar metreküpünün Sudan tarafından kullanılması, Mısır’ın payının da 55.5 milyar metreküp olması kararlaştırılmıştı.

Yazının Devamı İçin Abone Olmalısınız

461. Sayı Mayıs 2021