Ehl-i kitabın Kur’an’da bu kadar sık anlatılması; Allah katında yegâne dinin tevhid dini İSLAM olduğu gerçeğini ortaya koymak, temel öğretilerin, maksat, gaye ve hedeflerin aynı olduğunu hatırlatmak için olmuştur. Bu anlamda itikat, ibadet ve ahlak esaslarının temelde aynı kaynaktan olduğu vurgulanmış, ehl-i kitaptan hak din üzere sabit kalmaları istenmiştir.

Ehl-i kitaba gönderilen Peygamberlerin verdikleri mücadeleleri örnek alıp sabretmek, benzer mücadeleleri vermeleri konusunda Müslümanlara peygamberleri örnek göstermiştir. Nemrutlara karşı mücadele, teslimiyet ve tevekkülde İbrahim peygamber, Firavunlarla mücadele, azim ve kararlılıkta, mücadele ve tebliğde Musa peygamber, iktidarda, makam ve mevkide Süleyman peygamber, Tövbe ve hatadan dönmede Yunus peygamberler, sabretmekte Eyüp peygamber, iffet ve hayâda Yusuf peygamber, şehadette Zekeriya peygamber, şefkat ve merhamette İsa peygamber kararlığında olmamız ve onları örnek almamız için bu peygamber kıssaları sıkça anlatılmıştır.

Kur’an da, genel anlamda iki inanç gurubundan bahsedilir. Bunlar Allah’ın taraftarı olan inananlar ile şeytanın taraftarı inkarcılardır. İnananların dinini; Tevhid dini İslâm -Haniflik-oluşturmaktadır. İnanan insanlar Kur’an da; Mümin, Müslüman, muttaki, muhlis, muhsin, salih, akıl sahipleri, rahmanın kulları, hanif, haşiun, raşid gibi çeşitli isimlerle ifade edilmektedir.

İnkârcıların dinleri inanış şekillerine göre çeşitlilik arz etmektedir. Hepside küfrün alt başlığı olabilecek inanç şekilleri; küfür, şirk, nifak ve tahrif edilmiş ilahi dinler olarak karşımıza çıkmaktadır. Kur’an inkârcıların dini inanışlarını; kâfir, müşrik, münafık, Yahudi, Hıristiyan, sâbii, mecusi ve bunların içeriği olan kişileri ve gurupları da fasık, facir, zalim, mu’tedi, müsrif, belam, müstekbirler, inkarcı mele ve krallar, mütrefler vb. gibi isimlerle zikretmektedir.

Kur’an da zikredildiği şekliyle inanç yapılarına göre insanlar;

1-Allah’a inanılması gerektiği gibi inanıp yalnız O’na ibadet eden müminler,

2-Kendilerine kitap verilmeleri sebebiyle ehl-i kitab,

3-Allah’ı ve inanılması gereken şeyleri inkar etme, yalanlamaları sebebiyle kafirler,

4-Allah'a inanmakla beraber O’na eş koşmalarından dolayı müşrikler,

5-İman ile küfür arasında gidip gelmelerinden dolayı münafıklar olarak zikredilebilir. (Bkz.Izutsu, Kur’an’da Dini ve Ahlâkî Kavramlar, 239-240)

Kur’an, farklı inanç isimlerinden de toplu olarak şu şekilde bahseder. “Mümin olanlar, Yahudi olanlar, sâbiîler, Hıristiyanlar, mecûsîler ve müşrik olanlara gelince, muhakkak ki Allah, bunlar arasında kıyamet gününde (ayrı ayrı) hükmünü verir. Çünkü Allah her şeyi hakkıyla bilendir.” (Hacc, 22/17)

Allah, Hz. Âdem’den bu yana her topluma peygamberler göndermiş, bazı peygamberlere de kitaplar indirmiştir. Kur'an-‎ı Kerim de kendilerine kitap verilen toplumlardan “Ehl-i Kitap”, “kendilerine kitap verilenler”, “ehlü-z zikr”, “kendilerine kitaptan pay verilenler”, “kendilerine ilim verilenler” gibi ifadelerle bahsetmektedir. Bu yerlerde; kendileri ile ilgili kıssaları anlatmakta, dünyevi hak ve hukukların çerçevesini çizmekte, onlarla münasebetleri belirlemektedir.